सोमवार, ७ मार्च, २०१६

नित्यपाठाच्या बेचाळीस ओव्या !


                                

ॐनमोजी शिवाअपरिमिता | आदि अनादि मायातीता |
पूर्ण ब्रम्हानंदा शाश्वता | हेरंबताता जगद्गुरू ||1||

ज्योतिर्मय स्वरूपा पुराणपुरूषा अनादिसिध्दा आनंदवनविलासा |
मायाचक्रचाळका अविनाशा |अनंतवेषा जगत्पते ||2||

जयजय विरूपाक्षा पंचवदना |
कर्माध्यक्षा शुद्ध चैतन्या ॥ मनोजदमना मनमोहना ॥ कर्ममोचका विश्वंभरा ॥३॥

जेथे सर्वदा शिवस्मरण ॥ तेथे भुक्ति मुक्ति आनंद कल्याण ॥ नाना संकटे विघ्ने दारुण ॥ न बाधिती कालत्रयी ॥४॥

संकेते अथवा हास्येकरून ॥ भलत्या मिषे घडो शिवस्मरण ॥ न कळता परिस लोहालागुन ॥ झगडता सुवर्ण करीतसे ॥५॥

न कळत प्राशिता अमृत ॥ अमर काया होय यथार्थ ॥ औषध नेणता भक्षिता ॥ परी रोग हरे तत्काळ ॥६॥

जय जय मंगलधामा ॥ निजजनतारक आत्मारामा ॥ चराचरफलांकित कल्पद्रुमा ॥ नामा अनामा अतीता ॥७॥

हिमाचलसुतामनरंजना ॥ स्कंदजनका शफरीध्वजादहना ॥ ब्रह्मानंदा भाललोचना ॥ भवभंजना महेश्वरा ॥८॥

हे शिवा वामदेवा अघोरा तत्पुरुषा ईशाना ईश्वरा ॥ अर्धनारीनटेश्वरा ॥ गिरुजारंगा गिरीशा ॥९॥

धराधरेंद्रमानससरोवरी ॥ तू शुद्ध मराळ क्रीडसी निर्धारी ॥ तव अपार गुणासी परोपरी ॥ सर्वदा वर्णिती आम्नाय ॥ १०॥

नकळे तुझे आदिमध्यावसान ॥ आपणचि सर्व कर्ता कारण ॥ कोठे प्रगटशी याचे अनुमान ॥ ठायी न पडे ब्रह्मादिका ॥ ११॥

जाणोनि भक्तांचे मानस ॥ तेथेंचि प्रगटशी जगन्निवास ॥ सर्वकाळ भक्तकार्यास स्वांगे उडी घालिसी ॥ १२॥

सदाशिव ही अक्षरे चारी ॥ सदा उच्चारी ज्याची वैखरी ॥ तो परमपावन संसारी ॥ होऊनि तारी इतरांते ॥१३॥

बहुत शास्त्रवक्ते नर ॥ प्रायश्चित्तांचे करिता विचार ॥ परी शिवनाम एक पवित्र ॥ सर्व प्रायश्चिता आगळे ॥१४॥

नामाचा महिमा अद्भुत ॥ त्यावरी प्रदोषव्रत आचरत ॥ त्यांसी सर्व सिद्धि प्राप्त होत ॥ सत्य सत्य त्रिवाचा ॥१५॥

जयजयाजी पंचवदना ॥ महा पापद्रुमनिकृंतना ॥ मदमत्सरकाननदहना ॥ निरंजना भवहारका ॥१६॥

हिमाद्रिजामाता गंगाधरा ॥ सुहास्यवदना कर्पूरगौरा ॥ पद्मनाभमनरंजना त्रिनेत्रा ॥ त्रिदोषशमना त्रिभुवनेशा ॥१७॥

नीलग्रीवा अहिभूषणा ॥ नंदिवाहना अंधकमर्दना ॥ दक्षप्रजापति मखभंजना ॥ दानवदमना दयानिधे ॥१८॥

जय जय किशोर चंद्रशेखरा ॥ उर्वीधरेंद्रनंदिनीवरा ॥ त्रिपुरमर्दना कैलासविहारा ॥ तुझ्या लीला विचित्र ॥१९॥

कोटि भानुतेजा अपरिमिता ॥ विश्वव्यापका विश्वनाथा ॥ समाधिप्रिया भुतादिनाथा ॥ मूर्तामूर्ता त्रयीमूर्तै ॥२०॥

परमानंदा परमपवित्रा ॥ परात्परा पंचदशनेत्रा ॥ पशुपते पयःफेनगात्रा ॥ परममंगला परब्रह्मा ॥२१॥

जय जय श्रीब्रह्मानंदमूर्ती ॥ तू वेदवंद्य भोळा चक्रवर्ती ॥ शिवयोगीरूपे भद्रायूप्रती ॥ अगाध नीती कथिलीस ॥२२॥

जय जय भस्मोध्दूलितांगा ॥ योगिध्येया भक्तभवभंगा ॥ सकळजनरआराध्यलिंगा ॥ नेई वेगी तुजपाशी ॥२३॥

जेथे नाही शिवाचे नाम ॥ तो धिक् ग्राम धिक् आश्रम ॥ धिक् ग्रहपुर उत्तम ॥ आणि दानधर्मा धिक्कार ॥२४॥

जेथे शिवनामाचा उच्चार ॥ तेथे कैचा जन्ममृत्युसंसार ॥ ज्यांसी शिव शिव छंद निरंतर ॥ त्यांही जिंकिले कळिकाळा ॥२५॥

जयाची शिवनामी भक्ती ॥ तयाची सर्व पापे जळती ॥ आणि चुके पुनरावृत्ती ॥ तो केवळ शिवरूप ॥२६॥

जैसे प्राणियांचे चित्त ॥ विषयी गुंते अहोरात ॥ तैसे शिवनामी जरी लागत ॥ तरी मग बंधन कैचे ॥२७॥

कामगजविदारकपंचानना ॥ क्रोधजलदविध्वंसप्रभंजना ॥ लोभांधकार चंडकिरणा ॥ धर्मवर्धना दशभुजा ॥२८॥

मत्सरविपिनकृशाना ॥ दंभनगभंदका सहस्त्रनयना ॥ लोभमहासागरशोषणा ॥ अगस्त्य महामुनिवर्या ॥२९॥

आनंदकैलासविहारा ॥ निगमागमवंद्या दीनोद्धारा ॥ रुंडमालांकितशरीरा ॥ ब्रह्मानंदा दयानिधे ॥३०॥

धन्य धन्य तेचि जन ॥ जे शिवभजनी परायण ॥ सदा शिवलीलामृत पठण ॥ किंवा श्रवण करिती पै ॥३१॥

सूत सांगे शौनकांप्रति ॥ जे भस्म रुद्राक्ष धारण करिती ॥ त्यांच्या पुण्यासी नाही गणती ॥ त्रिजगती धन्य ते ॥३२॥

जे करिती रुद्राक्ष धारण ॥ त्यांसी वंदिती शक्रद्रुहिण ॥ केवळ तयांचे घेता दर्शन ॥ तरती जन तत्काळ ॥३३॥

ब्राह्मणादि चार वर्ण ॥ ब्रह्मचर्यादि आश्रमी संपूर्ण ॥ स्त्री बाल वृद्ध आणि तरुण ॥ याही शिवकीर्तन करावे ॥३४॥

शिवकीर्तन नावडे अणुमात्र ॥ तो अंत्यजाहूनि अपवित्र ॥ लेइले नाना वस्त्रालंकार ॥ तरी ते केवळ प्रेतचि ॥३५॥

जरी भक्षिती मिष्टान्न ॥ तरी ते केवळ पशूसमान ॥ मयूरांगीचे व्यर्थ नयन ॥ तैसे नेत्र तयांचे ॥३६॥

शिव शिव म्हणता वाचे ॥ मूळ न राहे पापाचे ॥ ऐसे माहात्म्य शंकराचे ॥ निगमागम वर्णिती ॥३७॥

जो जगदात्मा सदाशिव ॥ ज्यासि वंदिती कमलोद्भव ॥ गजास्य इंद्र माधव ॥ आणि नारदादि योगींद्र ॥३८॥

जो जगद्गुरु ब्रह्मानंद ॥ अपर्णाह्रदयाब्जमिलिंद ॥ शुद्ध चैतन्य जगदादिकंद ॥ विश्वंभर दयाब्धी ॥३९॥

जो पंचमुख दशनयन ॥ भार्गववरद भक्तजीवन ॥ अघोर भस्मासुरमर्दन ॥ भेदातीत भूतपती ॥४०॥

तो तू स्वजनभद्रकारक ॥ संकटी रक्षिसी भोळ्या भाविका ॥ ऐसी कीर्ति अलोलिका ॥ गाजतसे ब्रह्मांडी ॥४१॥

म्हणोनि भावे तुजलागून ॥ शरण रिघालो असे मी दीन ॥ तरी या संकटातून ॥ काढूनि पूर्ण संरक्षी ॥४२॥ 


शिव !

                                                                           
प्रकृती अन पुरूष 




                                                          ....... शंकरांची आरती.......


देवचुडामणी त्रिशुळपाणी | मेरू वैराग्याचा कैवल्यदानी | गंगाधर भाळावर ज्ञानाचा अग्नि | भवसागर तरण्यासी भवनाम अवनी ||1|| जय देव जय देव शिव शंकर राया | सर्वात्मक जगपालक वाहतो तुज काया || धृ. ||

निर्मळता प्रिय तुम्हांस गंगा तव शिरी | विकृती अमुच्यातील जाळा मदनारी | मस्तकि शीतलता तु चंद्रधारी | अमुच्यातील क्रोधाग्नी विझवा त्रिपुरारी || जय देव || 2 || 

तृतीय नेत्र मुर्त रूप ज्ञानाचे | आम्हाहि द्या पहाण्या रूप सत्याचे | प्राशन केले तुम्ही काळकुटाचे | मज द्या शक्ती गिळण्या विष कट्टरतेचे || जय देव || 3 ||

रत्नहार तुम्हा सर्प विषारी | कारुण्य तुमच्यातील त्यालाही तारी | परमात्म्याचे रूप सृष्टी हि सारी | देह नश्वर शिकवे शिव भस्मधारी || जय देव || 4 || 

रुद्राक्ष तव अश्रू शोभती तव ठायी | विश्वासाठी भेट आरोग्यदायी | वाहो अमुचे अश्रू परदु:खापायी | अश्रूंसी ह्या घडवा सामर्थ्यदायी || जय देव || 5 || 

एकांती वास हा भस्म लिंपुनी | नश्वरपण विश्वाचे दावून कृतीनी | स्वार्थ अपुला नश्वर ठसले ह्या मनी | स्वार्थाला विश्वात्मक जाऊ करूनी || जय देव || 6 || 

विकृती विश्वातील त्रिशुळाने हरता | विकृत विश्व झाले द्या खड्ग भक्ता | खड्गाची धार ज्या सत्य , निर्भयता | मुठ अहिंसेची तिज द्या दु:खहर्ता || जय देव || 7 ||


- मकरंद सुधाकर पाटोळे कदम. 



अर्थ = 1) देवचुडामणी - सर्वश्रेष्ठ देव . 2) त्रिशुळपाणी - त्रिशुळधारी शंकरांचे एक नाव. 3) मेरू - सर्वात ऊंच पर्वत 4) कैवल्यदानी - सर्व दु:खांपासून किंवा जन्म-मृत्युच्या चक्रापासून मुक्ती देणारा देव. 5) भाळ - कपाळ 6) अवनी - पृथ्वी 7) काया - शरीर , देह 8) मदनारी - कामवासना किंवा कामदेवाला जाळणारा. 9) त्रिपुरारी - त्रिपुर राक्षसाचा नाश करणारा. 10 ) तृतीय नेत्र - शिवाचा तिसरा डोळा. जो अज्ञानाला जाळणारा आणि ज्ञानाचे प्रतिक मानला जातो. 12) काळकुट - समुद्रमंथनातून निघालेले विष . 13) नश्वर - नाश पावणारे 14 ) रूद्राक्ष - मान्यतेनुसार शिवाच्या अश्रूंपासून रूद्राक्षाची झाड निर्माण झाली. 15) भस्मधारी - चिताभस्म लावण्यामागचे शकरांचे कारणच मुळात आपले शरीर आणि विश्वाची एकदिवस राख होणार म्हणजेच थोडक्यात जन्मावेळीच मृत्यू निश्चीत झालेले आपले नश्वर शरीर आणि त्या शरीरासोबत आपल्याला चिकटलेले धर्म- जात ई. हे सर्वच किती नश्वर आहे हेच विश्वाचा अंत करणारे प्रलयंकारी शिव ह्यातून सांगु पहातायत. पण तरीहि कुणाला कळत नसेल तर ह्या दुराभिमानाची आपल्यासोबत राख होणारच आहे. 16 ) स्वार्थाला विश्वात्मक करणे - स्वार्थ म्हणजे स्वत:पुरता अर्थ असेच सांगता येईल
पण हिंदु धर्माच्या खर्या अनुयायाला देह आणि आत्म्याचा फरक ठाऊक असतो. निदान तशी धर्माची आणि सर्व संतांची अपेक्षा होती. त्यामुळेच नश्वर देहासोबत जे जे जोडलेले आहे. त्याबद्दल विशेष प्रेम किंवा गर्व न बाळगता ज्ञानेश्वर महाराजांनी पसायदानात सांगितल्याप्रमाणे सर्व विश्वाचे हित चिंतावे. म्हणजेच थोडक्यात स्वत:पुरता मर्यादित स्वार्थ विश्वात्मक किंवा अनंत करावा. 17 ) खड्ग - तलवार.